Wyślij tekst przez e-mail 
22, 3, 2023, 225-241
Zastosowanie MaaS w zrównoważonej mobilności miejskiej na przykładzie wybranych rozwiązań europejskich i polskich
Streszczenie
Celem artykułu jest przedstawienie przypadków wdrażania mobilności jako usługi (MaaS, ang. Mobility as a Service) w Finlandii, Szwecji, jak również w Polsce. Pierwsza część artykułu dotyczy rozumienia pojęcia MaaS oraz determinant rozwoju w transporcie miejskim. Pokazano również złożoność badanego zagadnienia, ze szczególnym uwzględnieniem integracji interesariuszy różnego typu. W drugiej części usługę MaaS powiązano z koncepcją i celami zrównoważonego rozwoju. W opinii autorów artykułu, zorientowana na użytkownika oraz multimodalna usługa mobilnościowa może stanowić efektywną alternatywę (bądź też uzupełnienie) dla transportu prywatnego. Może również promować zrównoważone środki transportu i bardziej efektywne wykorzystanie sieci transportowych. Z tego względu usługa MaaS jest obecnie postrzegana jako narzędzie służące zmniejszeniu zatorów komunikacyjnych i negatywnego wpływu transportu na środowisko. Może także stać się częścią Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (SUMP, ang. Sustainable Urban Mobility Plan). Trzecia część artykułu ma charakter empiryczny i przedstawia zastosowanie MaaS w zrównoważonej mobilności miejskiej na dwóch przykładach europejskich, tj. Helsinek i Sztokholmu – miast będących liderami we wdrażaniu usługi MaaS. Ostatnia część artykułu, także empiryczna, przedstawia rozpoznanie autorów dotyczące implementacji MaaS w polskich miastach.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Standing C., Standing S., Biermann S.: The implications of the sharing economy for transport. Transport Reviews, 39, 2, 2018, 226-242, DOI: 10.1080/01441647.2018.1450307
Crozet Y., Santos G., Coldefy J.: Shared Mobility, MaaS and the Regulatory Challenges of Urban Mobility. Centre on Regulation in Europe (CERRE), Brussels, 2019
Veeneman W.W., Van Kuijk J.I., Hiemstra-van Mastrigt S.: Dreaming of the travelers’ experience in 2040: Exploring governance strategies and their consequences for personal mobility systems, in: Müller B., Meyer G. (eds.): Towards User-Centric Transport in Europe 2. Springer International Publishing, Cham, 2020, 225-239, DOI: 10.1007/978-3-030-38028-1_16
Casady C.B.: Customer-led mobility: A research agenda for Mobility-as-a-Service (MaaS) enablement. Case Studies on Transport Policy, 8, 4, 2020, 1451-1457, DOI: 10.1016/j.cstp.2020.10.009
Hietanen S.: ‘Mobility as a service’ – The new transport model? Eurotransport, ITS & Transport Management Supplement, 12, 2, 2014, 2-4
MAAS-Alliance: What is MaaS?, 2021, https://maas-alliance.eu/homepage/what-is-maas/, 15.08.2022
Kamargianni M., Matyas M., Li W., Muscat J., Yfantis L.: The MaaS Dictionary. MaaSLab, Energy Institute, University College London, London, 2018
Kamargianni M., Li W., Matyas M., Schäfer A.: A critical review of new mobility services for urban transport. Transportation Research Procedia, 14, 2016, 3294-3303, DOI: 10.1016/j.trpro.2016.05.277
Sharp Ch.: White Paper. Guidelines and Recommendations to create the foundations for a thriving MaaS Ecosystem. MaaS Alliance AISBL, Brussels, 2017, DOI: 10.13140/RG.2.2.16230.11840
Huhtala-Jenks K.: Keys to Digitalising the Transport Sector, MaaS and Transport Code (presentation), Brussels, 2017, https://slideplayer.com/slide/14458320/, 10.09.2022
Stopka U., Pessier R., Günther C.: Mobility as a Service (MaaS) Based on Intermodal Electronic Platforms in Public Transport, in: Kurosu M. (eds): Human-Computer Interaction. Interaction in Context. HCI 2018, 20th International Conference “HCI International” Proceedings, Las Vegas, July 2018, Lecture Notes in Computer, 10902, 2018, 419-439, DOI: 10.1007/978-3-319-91244-8_34
Melis A., Mirri S., Prandi C., Prandini M., Salomoni P., Callegati F.: Integrating personalized and accessible itineraries in MaaS ecosystems through microservices. Mobile Networks and Applications, 23, 1, 2018, 167-176, DOI: 10.1007/s11036-017-0831-z
Melis A., Prandini M., Sartori L., Callegati F.: Public transportation, IoT, trust and urban habits, in: Bagnoli F., Satsiou A., Stavrakakis I., Nesi P., Pacini G., Welp Y., Tiropanis T., DiFranzo D. (eds): Internet Science. INSCI, Springer, Cham, 2016, 318-325
Ambrosino G., Nelson J.D., Boero M., Pettinelli I.: Enabling intermodal urban transport through complementary services: From Flexible Mobility Services to the Shared Use Mobility Agency: Workshop 4, Developing inter-modal transport systems. Research in Transportation Economics, 59, 2016, 179-184, DOI: 10.1016/j.retrec.2016.07.015
Giesecke R., Surakka T., Hakonen M.: Conceptualising Mobility as a Service: A user centric view on key issues of mobility services. 11th International Conference on Ecological Vehicles and Renewable Energies (EVER), Monte Carlo, 2016, DOI: 10.1109/EVER.2016.7476443
Hensher D.A.: Future bus transport contracts under a mobility as a service (MaaS) regime in the digital age: Are they likely to change?. Transportation Research Part A: Policy and Practice, Elsevier, 98, 2017, 86-96, DOI: 10.1016/j.tra.2017.02.006
ERTICO – ITS Europe: Mobility As a Service (MaaS) and Sustainable Urban Mobility Planning. European Platform on Sustainable Urban Mobility Plans, Brussels, 2019, https://www.eltis.org/sites/default/files/mobility_as_a_service_maas_and_sustainable_urban_mobility_planning.pdf, 31.01.2023
ELTIS. The SUMP Concept, https://www.eltis.org/pl/mobility_plans/koncepcja-sump, 25.09.2022
Wefering F., Rupprecht S., Bührmann S., Böhler-Baedeker S.: Guidelines. Developing and implementing a sustainable urban mobility plan. ELTIS, Brussels, 2014, https://capacitybuildingunhabitat.org/wp-content/uploads/workshops/2019-sustainable-transportation-in-asian-cities-for-a-greener-globe-and-better-life/Pre-course%20readings/A-1%20sump_guidelines_en.pdf, 31.01.2023
Statistical Database. Population 1 November by region, age and sex. Year 2002-2022, https://www.statistikdatabasen.scb.se/pxweb/en/ssd/START__BE__BE0101__BE0101A/FolkmangdNov/, 31.01.2023
DBpedia. About: Stockholm urban area, https://dbpedia.org/page/Stockholm_urban_area, 31.01.2023
Stockholms Stad. Stockholm Freight Plan, http://www.prosfet.eu/PROSFET/index.php/stockholms-stad/, 31.01.2023
Oliver Wyman Forum. Urban Mobility Readiness Index, Berkeley University of California, https://www.oliverwymanforum.com/mobility/urban-mobility-readiness-index.html, 31.01.2023
Deloitte. The Deloitte City Mobility Index, https://www2.deloitte.com/xe/en/insights/focus/future-of-mobility/deloitte-urban-mobility-index-for-cities.html?msclkid=8e067aa3cf8711eca011f6ea702eb27d, 31.01.2023
Stockholm Public Transport, https://sl.se, 31.01.2023
Firth D.: Urban Mobility Strategy. The City of Stockholm Traffic Administration, Stockholm, 2012, https://international.stockholm.se/globalassets/ovriga-bilder-och-filer/urban-mobility-strategy.pdf, 31.01.2023
Fluidtime. UbiGo: Swedish Mobility-as-a-Service App brings smart mobility, https://www.fluidtime.com/en/ubigo/, 31.01.2023
In the Spotlight: MaaS in Stockholm – UITP Summit, https://uitpsummit.org/in-the-spotlight-maas-in-stockholm/, 31.01.2023
Dimitriou D., Sartzetaki M., Roumboutsos A., Polydoropoulou A., Pagoni I., Tsirimpa A., Pichler S., Verma J., Gregory C., Marsilio M., Maciejewski A., Wyrowski Ł., Alexopoulos K.: Transport Trends and Economics 2018-2019. Mobility as a Service. United Nations, Geneva, 2020
Pichler S.: MaaS of the Month: Enabling Smart Mobility in Stockholm. UbiGo – a B2C MaaS solution powered by FluidHub, https://maas-alliance.eu/wp-content/uploads/sites/7/2019/10/MaaS-of-the-Month-Fluidtime-final.pdf, 31.01.2023
Kamińska E.: Perspektywy rozwoju modeli mobilności w aspekcie współdzielenia usług MaaS oraz autonomizacji transportu drogowego. Wydawnictwa Komunikacji i Łącz- ności, Warszawa, 2021
Qiao S., Huang G., Yeh A.G.O.: Mobility as a Service and urban infrastructure: From concept to practice. Transactions in Urban Data, Science, and Technology, 1, 1-2, 2022, 16-36, DOI:10.1177/27541231221114171
WHIM – the all-in-one app for mobility, https://whimapp.com/helsinki/en/plans/, 29.01.2023
Zawieska J.: Nowe koncepcje mobilności a polskie aglomeracje, w: Gajewski J., Paprocki W., Pieriegud J. (eds.): Mobilność w aglomeracjach przyszłości, Centrum Myśli Strategicznych, Sopot, 2018
Vooom – usprawniamy i przyspieszamy przejazdy w miastach, https://vooom.pl/, 31.01.2023
Regulamin Platformy multimodalnej Vooom wraz z systemem łączenia kont operatorów z dnia 1.12.2020 r., https://vooom.pl/regulamin/, 09.09.2022
Koźlak A.: Mobility-as-a Service jako postęp w integracji transportu. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23, 5, 2020, 7-17, DOI: 10.4467/2543859XPKG.20.028.13245
Planuj i jedź z FALĄ. Pomorski transport publiczny w jednym miejscu, https://systemfala.pl/, 04.10.2022
Strategia Metropolia Krakowska 2030, Stowarzyszenie Metropolia Krakowska, https://archiwum.metropoliakrakowska.pl/sektory/plan-rozwoju-20-30/strategia-metropolia-krakowska-2030, 09.09.2022
Świtała M., Łukasiewicz A., Urbański M.: Residents of small towns as users of public transport during Covid-19 - practical recommendations to city managers. Polish Journal of Management Studies, 26, 2, 2022, 365-380, DOI: 10.17512/pjms.2022.26.2.22
Świtała M., Liszewski W.: Typology of city residents’ activity in terms of their mobility. Road and Bridges - Drogi i Mosty, 21, 4, 2022, 343-364, DOI: 10.7409/rabdim.022.020
Łukasiewicz A., Świtała M.: Differences between the traffic model and the actual road traffic and its structure. Road and Bridges - Drogi i Mosty, 19, 1, 2020, 79-91, DOI: 10.7409/rabdim.020.005
Łukasiewicz A.: Interesariusze w przedsięwzięciach infrastruktury drogowej i kolejowej. IBDiM, Seria „S” Studia i Materiały, zeszyt 70, Warszawa, 2012
Zastosowanie MaaS w zrównoważonej mobilności miejskiej na przykładzie wybranych rozwiązań europejskich i polskich
