Abstrakt

W pracy przedstawiono rezultaty badań doświadczalnych nad statecznością niesprężystą krótkich słupów metalowych o przekrojach rurowych czworobocznych. Przeprowadzono próby ściskania osiowego następujących czterech serii (zdeterminowanych materiałem i przekrojem poprzecznym) kształtowników: • stalowych o przekroju rurowym kwadratowym i smukłościach prętowych λ_irównych 7,2; 11,4; 17,4; • stalowych o przekroju rurowym prostokątnym i λ_i równych 7,2; 11,4; 17,5; 40; • ze stopu aluminium o przekroju rurowym kwadratowym i λ_irównych7,2; 11,4; 17,5; • ze stopu aluminium o przekroju rurowym prostokątnym i λ_i równych 7,2; 11,4; 17,5; 24. Materiały kształtowników to stal St3SX i stop aluminium EN AW-6101A, T6 (PA38). Wyznaczono wartości obciążenia krytycznego i określono postać wyboczenia. Przyjęto stałe smukłości prętowe powtarzające się w każdej serii. Przy stałej wartości λ_i smukłości ścianek kształtowników wykonanych z tego samego materiału były różne. Przekroje kształtowników stalowych należą do klasy 1 wg aktualnych norm (PN-90/B-03200 i Eurokodu 3). Wyznaczono ścieżki równowagi statycznej typu: siła ściskająca - przemieszczenie pionowe (skrócenie), siła ściskająca - pozioma strzałka ugięcia, siła ściskająca - przemieszczenie poziome prostopadłe do strzałki ugięcia i siła ściskająca - wypadkowa strzałka ugięcia. Przeprowadzono analizę rozwoju przemieszczeń wszystkich badanych słupów przy obciążeniu wzrastającym od zera do wartości krytycznej. W wyniku stwierdzono, jaki jest wpływ parametrów geometrycznych oraz materiału na rozwój przemieszczeń i postać wyboczenia. Na zakończenie przeprowadzono porównanie naprężeń krytycznych uzyskanych na podstawie badań z bezpiecznymi naprężeniami obliczeniowymi określonymi według aktualnego poradnika konstrukcyjnego.